بیمه باربری یا بیمه حمل و نقل كالا بیمه ای است كه بیمهگر ، درمقابل دریافت حقبیمه متناسب با پوشش بیمهای از بیمهگذار ، تعهد میكند که چنانچه مورد بیمه در جریان حمل از مبدأ به مقصد مندرج در بیمهنامه ، به علت وقوع یكی از خطرهای تحت پوشش بیمه نامه ، تلف و یا دچار خسارت شود و یا بیمهگذار یا ذی نفع هزینه هایی در رابطه با این خطرها متحمل گردد (درصورت قابل پرداخت بودن) ، زیان وارده را جبران و هزینه های مذکور را پرداخت نماید.
بیمه نامه باربری وارداتی بابت محمولاتی صادر می گردد که از یک یا چند کشور خارجی به مقصد ایران حمل میشود . با توجه به قوانين جاري کشور ، خرید اين نوع بيمه نامه براي واردكنندگان اجباري ميباشد .
بیمه نامه باربری صادراتی بابت محمولاتی صادر می گردد که از مبداء ایران به مقصد سایرکشورهای جهان حمل میشود .
بیمه نامه باربری ترانزیت بابت محمولاتی صادر می گردد که از یک یا چند کشور خارجی به یک یا چند کشور خارجی دیگر حمل میشود (مبدا و مقصد حمل کالای بیمه شده ایران نباشد) . در این نوع بیمه نامه ، ممکن است مورد بیمه از ایران عبور بکند یا عبور نکـند . بنابراین بیمـه های باربری ترانزیت را میتوان به 2 دستـه تقسیم بندی نمود :
بیمه نامه باربری داخلی بابت محمولاتی صادر میشود که از یک یا چند مبداء در داخل کشور به سایر مقاصد کشور حمل گردد. بنابراین مبدا و مقصد این نوع بیمه نامه در داخل کشور قرار دارد . این نوع بیمه نامه به 2 صورت زیر صادر می شود :
بیمه نامه باربری داخلی تابع شرایط و مقررات داخل کشور بوده و برحسب توافق بیمه گر و بیمه گذار می تواند خطرات متنوعی را تحت پوشش قرار دهد .
تصادف ، آتش سوزی ، واژگونی و سقوط وسیله نقلیه و برخورد وسیله نقلیه با جسم خارجی یا جسم خارجی با آن.
خسارات ناشی از بارگیری و تخلیه کالا ، پرت شدن کالا از روی وسیله نقلیه ، برخورد جسم خارجی با مورد بیمه ، سرقت کل محموله هر حمل با وسیله نقلیه.
منظور از شرایط عمومی ، مفاد مواد یکم الی نوزدهم مندرج در ظهر بیمه نامه های باربری وارداتی ، صادراتی و ترانزیت است که شامل سرفصل های تعاریف ، شرایط و استثنائات می باشد.
شرایط عمومی براساس قانون و مقررات بیمه هرکشوری که بیمه گر مقیم آن است تدوین می گردد و بیمه گر و بیمه گذار ملزم به رعایت آن می باشند.
به منظور صدور بیمه نامه های باربری ، بیمه گذار یا ذی نفع می بایستی ضمن تکمیل ، امضا و مهر فرم پیشنهاد بیمه نامه های باربری ، نسبت به ارسال تصویر فاکتور یا پیش فاکتور اقدام نمایند. واحدهای صدور ، پس از بررسی و تعیین نرخ حق بیمه ، مبلغ حق بیمه را به بیمه گذار اعلام و در صورت موافقت ایشان ، نسبت به صدور بیمه نامه اقدام می نمایند .
شخصی حقیقی یا حقوقی است که بیمه نامه را با پرداخت حق بیمه خریداری می نماید.
ذي نفع : شخص حقیقي يا حقوقي است که بیمه گذار او را به عنوان ذي نفع خود معرفي مي کند و حق مطالبه و دريافت تمام يا قسمتي از خسارت وارده به مورد بیمه را دارد .
بانک ها بواسطه اعتباری که به بیمه گذار می دهند ذی نفع خواهند بود بنابراین چنانچه بانکی ، به منظور واردات کالا ، اقدام به گشایش اعتبار اسنادی نموده باشد ، در اینصورت درج نام بانک به همراه نام شعبه مربوطه ، در قسمت ذی نفع فرم پیشنهاد ، الزامی است .
در بیمه های باربری ، مورد بیمه محمولاتی است که تحت پوشش بیمه نامه قرار می گیرد و بیمه گر در مقابل خسارت های وارده به آن با توجه به شرایط بیمه نامه متعهد به جبران خسارت خواهد بود .
نوع بسته بندی در بروز یا عدم بروز خسارت و کاهش یا توسعه خسارت کالاهایی که حمل می شوند تاثیر بسزایی دارد مثلاً کالایی که داخل کانتینر تا مقصد نهایی حمل شود خطر آسیب دیدگی آن نسبت به کالایی که بدون کانتینر حمل شود ، کمتر است . به همین دلیل نوع بسته بندی در افزایش یا کاهش نرخ حق بیمه نقش موثری دارد . بنابراین نوع بسته بندی بایستی بطور دقیق و کامل در فرم پیشنهاد درج شود و درصورت وجود چند نوع بسته بندی ، همه انواع بسته بندی ها قید گردد (بعنوان مثال : کانتینر - پالت- کارتن) .
چنانچه مورد بیمه ، محمولاتی از قبیل ماشین آلات، لوازم یدکی، فرش، ... می باشد ، می بایست نو یا دست دوم بودن آن در فرم پیشنهاد بیمه نامه درج گردد . بعنوان مثال : ماشین آلات خط تولید سرامیک بصورت دست اول (نو)
انجام ثبت سفارش ، مجوز ورود کالا به کشور تلقی می گردد . شماره ی ثبت سفارش ، کد 8 رقمی است که توسط سازمان توسعه تجارت ایران هنگام صدور مجوز ثبت سفارش اختصاص داده می شود . در حال حاضر دریافت شماره ثبت سفارش بصورت الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری به سازمان مذکور میسر است .
پروفرما اینویس یا پیش فاکتور یا پیش سیاهه ، سندی است که فروشنده کالا به منظور اعلام مظنه و شرایط کالایی را که می خواهد بفروشد ، برای خریداران ارسال می نماید.
شماره اظهار نامه صادرات صرفاً در بیمه نامه های صادراتی درج می گردد و بیمه گذار می بایست شماره اظهارنامه مذکور را در فرم پیشنهاد قید نماید . چنانچه در زمان صدور بیمه نامه صادراتی ، اظهارنامه آماده نبود ، بیمه گذار می بایست بلافاصله پس از صدور اظهارنامه و پروانه صادرات توسط گمرک ، تصویر مدارک مذکور را به بیمه گر ارایه و واحد صدور نیز در اسرع وقت نسبت به صدور الحاقیه مربوطه اقدام نماید .
مبلغ ارزی مورد بیمه ، ارزش کالا مندرج در پیش فاکتور ( پروفرما اینویس ) یا فاکتور است .
منظور از نوع ارز ، ماهیت ارز (رسمی یا آزاد ) و منظور از نام ارز ، ارزی است که مورد بیمه بر اساس آن ارز خریداری یا بیمه می گردد و در پیش فاکتور و مجوز ثبت سفارش نیز درج شده است . ( ارزهایی از قبیل دلار ، یورو، پوند و...).
مقررات اینکوترمز اصطلاحات سه حرفی است ( EXW,FOB,CFR,…) که بیانگر روش های روزمره تجاری در قراردادهای فروش کالا می باشد و به تشریح وظایف ، مسئولیتها ، هزینه ها و ریسک های درگیر در جریان تحویل کالا از فروشنده به خریدار می پردازد.
در بیمه های باربری بیمه گذار میتواند با توجه به مقررات اینکوترمز حاکم بر قرارداد خرید و فروش ، مورد بیمه را با درصدی اضافه تر به عنوان عدم النفع ، هزینه های حمل و یا هزینه های حقوق وعوارض گمرکی بیمه نماید.
بطور کلـی در صورتیـکه طبق قرارداد منعقده بیـن خریدار و فروشـنده ، مقررات اینکوترمز حاکم بر قرارداد ، یکی از اصطلاحات EXW , FCA , FAS , FOB ( گروههای Fو E) باشد ، با توجه به اینکه پرداخت هزینه های حمل به عهده خریدار است بنابراین می توان ارزش کالا را به اضافه 20% ( 10% کرایه حمل + 10% عدم النفع) بیمـه نمـود و چنانـچه ترم خریـد یا فروش ، یکـی از اصطلاحات CFR,CIF,CPT,CIP,DAP,DAT,DDP ( گروههای C و D ) باشد می توان ارزش کالا را تا 10% اضافه به عنوان عدم النفع بیمه کرد.
وسیله حمل یکی از موارد بسیار مهم در بیمه های باربری ، بخصوص در تعیین نرخ حق بیمه است . وسایل حمل مختلف از جمله هواپیما ،کشتی ، قطار و کامیون دارای ریسکهای متفاوتی می باشند . مثلاً هواپیما نسبت به سایر وسایل حمل دارای کمترین ریسک است . در برخی موارد ، حمل مورد بیمه توسط چند نوع وسیله حمل صورت می گیرد . در این صورت کلیه وسایل حمل می بایست در فرم پیشنهاد درج گردد.
منظور نام کشور و شهر یا بندر مبدا حمل مورد بیمه می باشد .
منظور نام شهر یا محل دقیق مقصد حمل مورد بیمه می باشد .
چنانچه حمل مورد بیمه از مبدا ، به دفعات مختلف و طی چند مرحله یا پارت صورت گیرد باید حمل به دفعات مجاز اعلام شود و برعکس چنانچه کل محموله طی یک مرحله از مبدا ، حمل شود می بایستی حمل به دفعات غیرمجاز اعلام شود.
انتقال کالا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر را ترانسشیپمنت می گویند . مثل اینکه محموله با کشتی از بنادر اروپا به کشور ترکیه حمل شود و در ترکیه کالا از کشتی به کامیون منتقل و سپس به مقصد نهایی حمل گردد. یا اینکه بخشی از مسیر حمل کالا ، توسط کشتی الف و بخشی دیگر از مسیر حمل توسط کشتی ب صورت بگیرد در این حالت باید ترانسشیپمنت مجاز اعلام گردد و در غیر اینصورت ترانشیپمنت غیر مجاز اعلام می گردد . بدیهی است در صورت بروز خسارت احتمالی این موضوع مد نظر قرار می گیرد .
منظور یکی از مرزهای مجاز کشور میباشد که کالا در بیمه نامه های وارداتی از طریق آن مرز وارد کشور شده و یا در بیمه نامه های صادراتی از طریق آن مرز از کشور خارج می شود . در بیمه نامه های ترانزیت نیز منظور مرزی است که کالا به ایران وارد و یا از آن خارج می گردد .
در مواردی که موسسه حمل تمام یا قسمتی از کالای بیمه شده را به بیمه گذار یا نمایندگان و یا ذی نفعان وی تحویل ندهد نامبردگان موظفند که پس از تنظیم صورتمجلس کسر تخلیه ، گواهی کتبی عدم تحویل را از موسسه مزبور بخواهند. در صورتی که گواهی عدم تحویل در موعدهای زیر صادر نشود بیمه گذار یا نمایندگان و یا ذی نفعان وی باید حداکثر طی یک هفته با اظهارنامه رسمی از موسسه حمل درخواست خسارت نمایند و مراتب را به بیمه گر اطلاع دهند :
درصورت وجود هرگونه ابهام با شماره تلفن زیر تماس حاصل فرمایید.
اداره خسارت باربری مرکز : 8707 -021( داخلی 3160 یا 3161)